Jak oszukujemy w pracy? Badanie Polaków 2022

W styczniu 2020 roku jeden z mieszkańców Poznania już pierwszego dnia pracy okradł swojego szefa — właściciela firmy budowlanej. Gdy mężczyzna opuścił na chwilę służbowy samochód, świeżo zatrudniony pracownik po prostu odjechał — razem ze sprzętem budowlanym, narzędziami i dokumentami. Właściciel firmy oszacował swoje straty na 50 000 zł.

To oczywiście skrajny przypadek, ale podobnych historii jest wiele. Niektórzy pracownicy chętnie wynoszą z biura drobne przedmioty — długopisy, narzędzia i środki czystości. Inni „wyłudzają” pieniądze, chodząc na lewe zwolnienia czy sztucznie zawyżając swój czas pracy.

Dlatego postanowiliśmy sprawdzić, czy (i jak bardzo) Polacy są lojalni wobec swoich pracodawców. W tym celu zapytaliśmy 1374 osoby z całej Polski o różne nadużycia wobec firm i przełożonych. Oto wyniki naszego badania.

1. Czas to pieniądz. Jak naginamy przepisy o czasie pracy?

Na początek zapytaliśmy naszych respondentów, czy uważają, że są uczciwi wobec pracodawców. Okazało się, że duży wpływ na postawę pracownika ma poczucie radości i spełnienia w pracy.

Natomiast wśród ogółu respondentów tę odpowiedź wskazał zaledwie co dziesiąty badany. Niestety, tylko 15% osób w tej grupie ma z tego powodu wyrzuty sumienia.

Jak jednak powszechnie wiadomo, nasza opinia o sobie samym wcale nie musi być zgodna z rzeczywistością. Dlatego w dalszej kolejności zadaliśmy respondentom bardziej szczegółowe pytania — m.in. o ich czas pracy.

Z naszego badania wynika, że prawie 28% Polaków przynajmniej raz symulowało chorobę, by pójść na zwolnienie lekarskie. Najczęściej kłamali młodzi pracownicy (do 26. roku życia) — do oszustwa przyznało się aż 39% badanych w tej grupie.

Najczęstszym powodem kłamstwa była potrzeba odpoczynku (prawie 40% odpowiedzi wśród osób, które przyznały się do oszustwa). Pozostałe to m.in. problemy osobiste lub rodzinne (18%), złe relacje z szefem (11%), inne obowiązki, np. studia (6%) oraz zaspanie do pracy (6%).

Poza tym ponad 39% badanych Polaków przyznaje, że zdarzyło im się wyjść wcześniej z pracy, podając nieprawdziwy powód. Co prawda, nasi rodacy wypadają tutaj zdecydowanie lepiej niż np. Amerykanie (spośród których tylko 4% nigdy nie skłamało, by wyjść wcześniej z pracy), ale te statystyki i tak są alarmujące — zwłaszcza dla pracodawców.

Oto lista najpopularniejszych wymówek:

• wizyta u lekarza — 34%
• choroba lub złe samopoczucie — 30%
• umówiona wizyta elektryka, hydraulika, kuriera itp. — 10%
• choroba dziecka — 8%
• konieczność odebrania dziecka ze szkoły lub przedszkola — 7%.

Ponadto co piąty ankietowany sztucznie zawyżył swój raportowany czas pracy, mimo że w rzeczywistości pracował krócej. A ponad 43% badanych udawało zapracowanych, chociaż tak naprawdę… nie mieli prawie nic do zrobienia.

A gdyby tego było mało — prawie 30% Polaków przyznaje, że zdarzyło im się zostać w pracy po godzinach, by dostać wyższą pensję, mimo że byli w stanie wykonać wszystkie obowiązki w trakcie normalnego czasu pracy.

2. Przedsiębiorczy jak Polak. Kradzieże i przekręty w pracy

Zgodnie z Kodeksem pracy pracownik ma obowiązek dbać o mienie pracodawcy. Jednak niektórzy tak bardzo się o nie troszczą, że… nawet po pracy nie chcą się z nim rozstać. Skąd to wiemy?

Z naszego badania wynika, że aż 32% Polaków wyniosło z pracy drobne przedmioty — m.in. długopisy, narzędzia, napoje i środki czystości. To niemal co trzecia osoba!

Ci „odważniejsi” przywłaszczają sobie firmowe towary i sprzęty, nie wydają klientom paragonów albo zabierają część utargu z nadzieją, że ujdzie im to na sucho — do takiej kradzieży przyznało się blisko 7% badanych. W 2020 roku polska policja stwierdziła ponad 16 000 tego rodzaju przestępstw, których ofiarami byli m.in. właściciele firm.

Takie działania są jednak obarczone sporym ryzykiem. Przywłaszczenie sobie mienia pracodawcy może bowiem skutkować zwolnieniem dyscyplinarnym i karą pozbawienia wolności od 3 miesięcy do nawet 5 lat.

Dlatego częściej zdarzają się kradzieże w białych rękawiczkach — np. używanie służbowych materiałów lub sprzętu w celach niezwiązanych z pracą, co w oczywisty sposób naraża pracodawcę na dodatkowe koszty.

Otóż okazuje się, że blisko 13% pracowników (6% wszystkich kobiet i co piąty mężczyzna) wykorzystało firmowe dokumenty, materiały lub prezentacje bez zgody przełożonego i poza miejscem pracy. A aż 47% respondentów ma na swoim koncie kserowanie lub drukowanie w pracy prywatnych materiałów — m.in.:

• rachunków i faktur
• umów i pism urzędowych
• wyników badań
• biletów
• podręczników i materiałów do nauki
• etykiet do wysyłek kurierskich
• książek, kolorowanek i prac domowych dla dziecka
• przepisów kulinarnych
• zdjęć
• prac dyplomowych.

Naszym rodakom zdarza się również podbierać pracodawcom klientów. Bo prawie 8% badanych — nieco ponad 2% kobiet i aż 14% mężczyzn — zaoferowało klientowi tańsze wykonanie tej samej usługi prywatnie, po godzinach pracy. A 7% z nas wykorzystało kiedyś należący do firmy pomysł, by prowadzić działalność konkurencyjną (w tej grupie również przeważają panowie).

Nadal wierzysz w deklarowaną przez pracowników uczciwość?

To posłuchaj. Blisko 13% ankietowanych zdradziło tajemnicę służbową rodzinie lub znajomym. A 7% pracowników wyniosło poufne informacje do konkurencyjnej firmy — najczęściej już w trakcie rozmowy kwalifikacyjnej (36% osób w tej grupie). Widocznie nie zdawali sobie sprawy, że takie zachowanie… zwyczajnie się nie opłaca.

Jeżeli kandydat, który pracował w konkurencyjnej firmie, daje nam do zrozumienia, że może wnieść do naszej organizacji know-how obecnego pracodawcy — a rzadko firmy się na to zgadzają — to istnieje potencjalne ryzyko, że wobec nas w przyszłości zachowa się podobnie i nie będzie stosować się do zakazu konkurencji. A zatrudnienie takiej osoby to dla firmy spore ryzyko.

3. Gdzie diabeł nie może, tam pracownika pośle. O braku solidarności z firmą

No dobrze — kradzieże i przekręty to jedno. Ale ważnym wyznacznikiem lojalności pracowników jest również otwartość i szczerość w miejscu pracy. Jak więc wypadamy w tej konkurencji?

Cóż — mimo że większość Polaków lubi swoich szefów, to prawie połowa badanych przyznaje, że zdarzyło im się obgadywać przełożonego za plecami. A 17% pracowników — co dziesiąta kobieta i co czwarty mężczyzna — ukrywało przed szefem ważne informacje, które miały wpływ na jakość i/lub tempo ich pracy.

Poza tym aż 41% pracowników przyznaje, że zdarzyło im się szukać nowej pracy w tajemnicy przed szefem. A to najczęstsze powody działania w sekrecie:

• „Nie chciałem psuć relacji z szefem na wypadek, gdybym nie dostał nowej pracy” — 42%
• „Nie chciałem zapeszyć” — 27%
• „Bałem się, że szef mnie zwolni” — 11%
• „Chciałem uniknąć poczucia publicznej porażki na wypadek, gdybym nie dostał nowej pracy” — 10%
• „Bałem się, że szef utrudni mi zmianę pracy” — 7%.

Czy to słuszne przyczyny?

To, w jaki sposób kandydat rozstał się z poprzednim pracodawcą i jak opowiada o relacjach w poprzedniej pracy, ma dla rekrutera olbrzymie znaczenie. Jeśli np. przed odejściem uwzględnia on konieczność przekazania bieżących projektów innym pracownikom czy też wdrożenie swojego następcy, to jest duża szansa, że w nowej firmie również zadba o dobro zespołu czy też pracodawcy w szerszym ujęciu. Oczywiście są pracodawcy, którzy źle traktują pracowników i wtedy trudno oczekiwać, że kandydat będzie miał do takiej firmy pozytywny stosunek. Ale rekruter zwróci uwagę, czy mimo wszystko kandydat opowiada o takich sytuacjach w sposób wyważony, czy też obraźliwy i nieprofesjonalny. I na pewno sprawdzi, czy wyciąga on ze swoich porażek wnioski, czy też każdorazowo umieszcza winę na zewnątrz — w przełożonym, współpracownikach, samych zadaniach czy procedurach — bez żadnej autorefleksji.

4. Co się odwlecze, to nie uciecze? Zaniżanie jakości świadczonej pracy

Na koniec postanowiliśmy jeszcze sprawdzić, jak Polacy podchodzą do swoich obowiązków służbowych. Wyniki nie napawały nas dumą.

Po pierwsze, prawie 29% osób przyznaje się do picia alkoholu w trakcie pracy — a to, jak wiadomo, zaburza ich koncentrację i zwiększa ryzyko wystąpienia wypadków przy pracy. W tej niechlubnej statystyce dominują panowie — odpowiedź twierdzącą wybrało 39% mężczyzn i 20% kobiet.

Po drugie, aż 28% badanych ma na swoim koncie celowe unikanie obowiązków służbowych. Taka postawa przeważa głównie wśród młodszych pracowników.

I wreszcie po trzecie, ponad 19% ankietowanych — a więc niemal co piąty pracownik — celowo wykonało swoje obowiązki niewłaściwie. Chodzi tutaj o takie grzechy jak niedokładność czy nierzetelność (np. niesprawdzenie wszystkich istotnych danych przed wykonaniem projektu lub usługi).

Jak widać na załączonym obrazku, życie pracodawców nie jest więc usłane różami.

Ale co musiałoby się zmienić, żeby Polacy byli bardziej lojalni wobec swoich przełożonych? Oto lista czynników, które pracownicy wskazywali najczęściej:

• wyższa pensja — 64%
• poczucie, że pracodawca mnie szanuje — 45%
• bardziej atrakcyjne warunki pracy — 37%
• szczere i przyjazne relacje ze współpracownikami — 24%
• możliwość pracy zdalnej — 15%
• krótszy dzień pracy — 15%
• mniejsza kontrola ze strony przełożonego — 13%
• poprawa jakości produktów lub usług oferowanych przez firmę — 11%
• wzrost prestiżu firmy — 10%.

Mimo to Polacy najwyraźniej cenią sobie lojalność wobec pracodawców — nawet jeśli nie zawsze im to wychodzi. Jak bowiem wynika z sondażu Monster Polska z 2018 roku, aż 43,4% z nas uważa, że idealny czas pracy w jednej firmie to od 3 do 5 lat, 22,5% — że od 6 do 9 lat, a 11% — że nawet od 10 do 15 lat.

Zatem być może warto wdrożyć w firmach przynajmniej niektóre rozwiązania wskazane przez pracowników — dla wspólnej korzyści.

Podsumowanie

Oto najważniejsze wnioski z naszego badania:

• aż 90% Polaków uważa się za uczciwych wobec pracodawców
• prawie 28% pracowników przynajmniej raz symulowało chorobę, by pójść na zwolnienie lekarskie
• około 39% badanych wyszło wcześniej z pracy, podając nieprawdziwy powód
• niemal 32% Polaków przyznaje, że zdarzyło im się wynieść z pracy drobne przedmioty
• ponad 28% ankietowanych celowo unikało obowiązków służbowych
• prawie połowa badanych obgadywała za plecami swojego przełożonego
• aż 41% respondentów szukało nowej pracy w tajemnicy przed szefem
• główne czynniki, które mogą poprawić lojalność pracowników, to wyższa pensja (64%), szacunek ze strony pracodawcy (45%) i bardziej atrakcyjne warunki pracy (37%).

Metodologia: 

W badaniu wzięło udział 1374 osób. Ankieta zawierała 41 pytań — w tym pytania otwarte oraz jednokrotnego i wielokrotnego wyboru.

O nas

LiveCareer to miejsce, w którym dowiesz się wszystkiego o pisaniu CV oraz listów motywacyjnych, a także znajdziesz nowoczesne szablony CV. Setki tysięcy kandydatów stworzyły w naszym kreatorze CV dokumenty aplikacyjne, które pomogły im zdobyć wymarzone stanowiska.

A Ty co o tym myślisz? Czy zdarzyło Ci się postąpić nieuczciwie wobec swojego pracodawcy? Co musiałoby się zmienić, żebyś postąpił inaczej? Napisz mi o tym w komentarzu pod tym artykułem.

Jak sprawdzamy treści na LiveCareer?

Nasz zespół sprawdził ten artykuł pod kątem zgodności z procesem redakcyjnym LiveCareer.pl. Dzięki temu porady naszych ekspertów są spójne z aktualnymi standardami i trendami w pisaniu CV oraz listów motywacyjnych. Zaufało nam już ponad 10 milionów kandydatów, którym pomogliśmy zdobyć wymarzoną pracę. Przygotowanie każdego z artykułów jest poprzedzone uważną analizą dostępnych raportów i badań, aby nasze treści odpowiadały na aktualne potrzeby rynku pracy.