Praca na akord: co to znaczy? [+ wynagrodzenie, Kodeks]

Praca na akord to system wynagradzania za pracę, w którym płaca jest uzależniona od ilości wykonanej pracy (np. przeprowadzonych czynności lub wytworzonych dóbr) albo stopnia wykonania normy pracy. W tym systemie wysokość wynagrodzenia zależy więc od wydajności pracownika.

Za chwilę wyjaśnię Ci, na czym dokładnie polega akord w pracy. Podpowiem Ci m.in. od czego zależy wynagrodzenie akordowe i jak jest regulowane w Kodeksie pracy. Dzięki temu będziesz bardziej świadomy swoich praw i obowiązków, gdy pracujesz na akord.

Stwórz skuteczne CV w kilka minut. Wybierz profesjonalny szablon CV i szybko wypełnij wszystkie sekcje CV dzięki gotowym treściom do wstawienia i wskazówkom ekspertów.

Stwórz CV teraz

Stwórz profesjonalne CV teraz!

NIE

TAK

Przejdź do kreatora CV

Kreator CV online LiveCareer to narzędzie, w którym najszybciej stworzysz profesjonalne CV i pobierzesz je jako PDF lub DOC.

1. Praca na akord a wynagrodzenie — co musisz wiedzieć, gdy pracujesz na akord?

Zacznijmy od podstawowej kwestii: czy praca na akord jest legalna w Polsce?

Oczywiście — tak. W wynagrodzeniu akordowym należy jednak uwzględnić zarówno normy pracy, jak i tzw. stawkę akordową (czyli wynagrodzenie za godzinę pracy zgodnej z normą), o czym możemy przeczytać m.in. w wyroku Sądu Najwyższego z dn. 21 września 2001 roku.

Natomiast same normy pracy zostały szerzej omówione w art. 83 Kodeksu pracy:

Aby jednak pracownik mógł otrzymać wynagrodzenie, musi zadbać o jakość wykonanej pracy, o czym możemy przeczytać w art. 82:

Jak widzisz, wysokość wynagrodzenia pracownika w systemie akordowym zależy od jego wydajności i stopnia wyrobienia normy pracy — np. od liczby uszytych koszul w zakładzie tkackim albo liczby pomalowanych drzwi w przewidzianym czasie pracy w zakładzie produkcyjnym.

W umowie na akord pracodawca powinien zawrzeć wysokość stawek akordowych — chyba że zostały one zapisane w regulaminie wynagradzania obowiązującym w danym zakładzie pracy. Ponadto akordowy system wynagradzania można zawrzeć zarówno w umowie o pracę, jak i w umowie zlecenia.

System wynagradzania pracownika w pracy na akord jest bardziej motywujący niż stała miesięczna pensja albo wynagrodzenie godzinowe.

Należy jednak zaznaczyć, że nie sprzyja on ani poczuciu bezpieczeństwa pracownika, ani pracy w grupie — każdy zatrudniony będzie bowiem dążył do osiągnięcia jak najwyższych dochodów własnych (nawet kosztem współpracy).

Praca na akord a wynagrodzenie minimalne

Minimalne wynagrodzenie za pracę — czyli tzw. najniższa krajowa — obowiązuje również w systemie akordowym.

Dlatego jeśli stawka akordowa przemnożona przez liczbę wyprodukowanych towarów lub usług nie osiągnie poziomu tej kwoty, pracodawca ma obowiązek dopełnić pensję pracownika akordowego do wysokości najniższej krajowej (która obecnie wynosi 4300 zł brutto).

Przepisy chronią wynagrodzenie pracowników akordowych również na wypadek przestoju — czyli w sytuacji, gdy nie mogą wykonywać swojej pracy np. z powodu awarii maszyn lub przerw w dostawie prądu.

Jeśli taki przestój nie jest spowodowany winą pracownika, przysługuje mu 60% wynagrodzenia wyliczonego na podstawie jego średniej stawki godzinowej za ostatnie 3 miesiące pracy. Ponadto miesięczna kwota wynagrodzenia przestojowego nie może być niższa od płacy minimalnej.

Nie musisz mieć doświadczenia w pisaniu CV. W kreatorze CV LiveCareer znajdziesz gotowe treści dla dowolnej branży i stanowiska, które wstawisz w CV jednym kliknięciem.

Stwórz CV teraz

2. Praca na akord — rodzaje. Co można robić na akord?

Akordowy system pracy najczęściej wdraża się w przypadku stanowisk produkcyjnych i robotniczych.

Na akord mogą więc pracować m.in. krawcy, magazynierzy, fachowcy budowlani, zbieracze owoców lub monterzy urządzeń — są to bowiem zawody, w których łatwo można zmierzyć wydajność pracownika (co byłoby trudne do osiągnięcia np. w pracy umysłowej).

Jednym słowem — mowa tu o takich zakładach pracy, gdzie można ustalić możliwe do zrealizowania i zrozumiałe dla wszystkich normy pracy (np. wyprodukowanie konkretnej liczby sztuk danego produktu w ciągu godziny).

Ponadto pracownik, który podpisał umowę o pracę w systemie akordowym, podlega ogólnym przepisom dotyczącym norm i wymiaru czasu pracy (czyli 8 godzin pracy na dobę w przeciętnie 40-godzinnym i 5-dniowym tygodniu pracy), a pracodawca może mu narzucić konkretne godziny pracy (np. od 8.00 do 16.00).

Jedyną różnicą jest system wynagradzania. Z tego powodu istnieje kilka rodzajów pracy na akord:

• akord prosty — w tym wypadku każdy efekt pracy ponad normę jest tak samo płatny
• akord czasowy — występuje, gdy wynagrodzenie zależy od stopnia wykorzystania czasu przeznaczonego na wykonanie pracy
• akord progresywny — system, w którym każdy kolejny produkt lub usługa ponad normę są lepiej płatne (stosowany, gdy celem firmy jest maksymalizacja wydajności)
• akord degresywny — gdy każdy kolejny produkt lub usługa ponad normę są mniej płatne (stosowany w firmach, które chcą ograniczyć podaż swoich produktów lub usług)
• akord zryczałtowany — w tym systemie wysokość wynagrodzenia jest ustalana odgórnie za wykonanie zestawu prac, a nie jednej czynności (np. remont całego pokoju)
• akord indywidualny lub zespołowy — gdzie wysokość pensji jest uzależniona od wyników osiąganych przez pojedynczego pracownika lub cały zespół
• akord z premią — gdy po przekroczeniu normy przez pracownika wypłacana jest mu jednorazowa premia o stałej wysokości.

Pracodawcy mają dużą swobodę w wyborze systemów wynagradzania zatrudnionych pracowników. Mimo to w niektórych zawodach przepisy zabraniają wprowadzania wynagrodzenia akordowego — tak jest np. w przypadku kierowców.

3. Praca na akord a prawo do urlopu i ekwiwalentu za urlop

Osoba, która pracuje na akord na podstawie umowy o pracę, ma prawo do płatnego urlopu wypoczynkowego w wymiarze określonym w Kodeksie pracy — czyli 20 lub 26 dni roboczych (zależnie od stażu pracy).

Wówczas pracodawca musi obliczyć, jaką pensję otrzyma pracownik w trakcie dni wolnych od pracy, uwzględniając stawkę wynagrodzenia akordowego oraz premię regulaminową. Może to zrobić w dwóch krokach:

• podzielić podstawę wynagrodzenia przez liczbę godzin przepracowanych przez pracownika w ciągu ostatnich 12 miesięcy
• pomnożyć wynik przez liczbę godzin, jakie pracownik spędziłby w pracy, gdyby nie był na urlopie.

Większych trudności nastręcza wyliczenie ewentualnego ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy. Pracodawca powinien go wypłacić, jeśli osoba pracująca na akord kończy współpracę z firmą, ale potrzeby zakładu pracy nie dają jej szansy na skorzystanie z zaległego urlopu w okresie wypowiedzenia albo gdy zwolnienie z pracy następuje ze skutkiem natychmiastowym.

Aby obliczyć ekwiwalent za urlop w pracy na akord, należy wziąć pod uwagę wszystkie zmienne składniki wynagrodzenia, które przysługiwały pracownikowi za okresy nie dłuższe niż 1 miesiąc (np. wynagrodzenie akordowe, premie zadaniowe, dodatek za pracę w godzinach nocnych i nadliczbowych) i na tej podstawie wyznaczyć przeciętną wysokość pensji wypłaconej w okresie ostatnich 3 miesięcy, które poprzedzały miesiąc nabycia prawa do ekwiwalentu.

W takim wypadku nie bierze się pod uwagę jednorazowych wypłat (np. wynagrodzenia za urlop lub premii uznaniowych). A jeśli dany pracownik nie przepracował w firmie pełnych 3 miesięcy, wypłacone mu w tym czasie wynagrodzenie należy podzielić przez liczbę jego faktycznych dni pracy, a uzyskany wynik pomnożyć przez liczbę dni, jakie pracownik musiałby przepracować w ramach normalnego czasu pracy.

Zobacz też: Czy pracodawca może sprawdzić alkomatem pracownika? oraz Premia uznaniowa w umowie o pracę. Ile wynosi podatek?

Twój list motywacyjny napisze się sam — jeśli skorzystasz z kreatora listu motywacyjnego LiveCareer. Wybierz profesjonalny szablon, odpowiedz na kilka prostych pytań, a program jednym kliknięciem wygeneruje dla Ciebie profesjonalny list do pracy.

Stwórz list motywacyjny teraz

Przejdź do kreatora listu

Zobacz też wzór listu motywacyjnego dla swojego zawodu.

Masz więcej pytań związanych z pracą na akord? A może zawarłeś już umowę na akord i chciałbyś podzielić się doświadczeniami? Napisz komentarz pod tym artykułem.

Jak sprawdzamy treści na LiveCareer?

Nasz zespół sprawdził ten artykuł pod kątem zgodności z procesem redakcyjnym LiveCareer.pl. Dzięki temu porady naszych ekspertów są spójne z aktualnymi standardami i trendami w pisaniu CV oraz listów motywacyjnych. Zaufało nam już ponad 10 milionów kandydatów, którym pomogliśmy zdobyć wymarzoną pracę. Przygotowanie każdego z artykułów jest poprzedzone uważną analizą dostępnych raportów i badań, aby nasze treści odpowiadały na aktualne potrzeby rynku pracy.