Urlopy w Kodeksie pracy: wypoczynkowy, okolicznościowy itp.

Urlop to według Kodeksu pracy jeden z podstawowych przywilejów każdego pracownika zatrudnionego na umowie o pracę. Prawo do urlopu wypoczynkowego, okolicznościowego, rodzicielskiego i innych rodzajów urlopów jest niezbywalne.

W tym artykule przeczytasz, jakie rodzaje urlopów wyróżnia polski Kodeks pracy i w jakim wymiarze. Dowiesz się również, jak wziąć poszczególne urlopy zgodnie z prawem i na jakich zasadach przysługują.

Stwórz skuteczne CV w kilka minut. Wybierz profesjonalny szablon CV i szybko wypełnij wszystkie sekcje CV dzięki gotowym treściom do wstawienia i wskazówkom ekspertów.

Stwórz CV teraz

Stwórz profesjonalne CV teraz!

NIE

TAK

Przejdź do kreatora CV

Kreator CV online LiveCareer to narzędzie, w którym najszybciej stworzysz profesjonalne CV i pobierzesz je jako PDF lub DOC.

Urlopy pracownicze w Kodeksie pracy

Kwestię urlopów pracowniczych i wypoczynkowych regulują art. 152–173 Kodeksu pracy. Każdy zatrudniony na umowę o pracę pracownik ma prawo do wypoczynku i nieprzerwanego, płatnego urlopu.

Wymiar urlopu wypoczynkowego zależy od stażu pracy i może wynosić 20 lub 26 dni roboczych. Jest płatny w 100% wynagrodzenia pracownika. Za niewykorzystany urlop pracodawca powinien wypłacić Ci ekwiwalent.

I chociaż urlop potocznie kojarzy nam się właśnie z wypoczynkiem, Kodeks pracy i inne akty prawne przyznają również inne urlopy — dla rodziców, konkretnych grup zawodowych czy też związane z nagłymi i nieprzewidzianymi sytuacjami życiowymi.

Polskie prawo dokładnie określa komu i w jakich warunkach przysługuje dany rodzaj urlopu, jak się o niego ubiegać, ile wynosi wymiar poszczególnych rodzajów urlopów i czy są płatne (i jaka część wynagrodzenia Ci przysługuje). 

Jakie urlopy wyróżnia Kodeks pracy? Przeczytaj poniżej:

Urlop okolicznościowy

Urlop okolicznościowy, zgodnie ze swoją nazwą, przysługuje pracownikom w związku z jakąś okolicznością czy też ważnym życiowym wydarzeniem. Może to być np. ślub (Twój lub Twojego dziecka), narodziny potomka czy pogrzeb w rodzinie.

Potrzebujesz więcej informacji na temat urlopów okolicznościowych? Zobacz: Urlop okolicznościowy [śmierć, ślub, urodzenie dziecka] i Wniosek o urlop okolicznościowy [ślub, śmierć] — wzór.

Urlop wychowawczy

To najdłuższy urlop, do którego prawo mają rodzice — zarówno matki, jak i ojcowie. Można wziąć go po zakończeniu urlopu macierzyńskiego (lub ojcowskiego) i rodzicielskiego. 

Wszystkie niezbędne informacje na temat urlopu wychowawczego znajdziesz tutaj: Urlop wychowawczy — wniosek, ile trwa, czy jest płatny, Wniosek o urlop wychowawczy: wzór PDF do pobrania i Zasiłek wychowawczy — ile wynosi, dokumenty, wniosek.

Urlop opiekuńczy

Nowe prawo pracy, wprowadzone w kwietniu 2023 r. w związku z unijną dyrektywą work-life balance, daje pracownikom możliwość wzięcia dodatkowych 5 dni bezpłatnego urlopu opiekuńczego. Przysługuje on do opieki nad dzieckiem, małżonkiem, rodzicem lub osobą zamieszkującą to samo gospodarstwo domowe (może to być np. partner lub współlokator).

Te 5 dni wolnych dolicza się do puli 20 lub 26 dni normalnego urlopu wypoczynkowego. Należy jednak pamiętać, że niewykorzystany urlop opiekuńczy przepada.

Urlop na żądanie

Jest częścią urlopu wypoczynkowego i bierze się go w nagłych i nieprzewidzianych sytuacjach. W związku z tym możesz zgłosić go do pracodawcy w dniu, w którym potrzebujesz wolnego. 

Tutaj znajdziesz szczegółowe informacje na ten temat: Urlop na żądanie: zasady. Ile dni, czy jest płatny, wniosek.

Urlop wypoczynkowy

Czyli ten, który weźmiesz, gdy zamarzą Ci się wakacje nad morzem albo po prostu dłuższy odpoczynek od pracy. 

Potrzebujesz informacjo o urlopie wypoczynkowym? Przeczytaj: Urlop wypoczynkowy — wniosek, kodeks pracy, ile dni i Wniosek o urlop wypoczynkowy: wzór PDF.

Dobre podsumowanie zawodowe w CV potrafi przekonać rekrutera. Nie musisz nic wymyślać od nowa: wybierz podsumowanie napisane przez ekspertów i dostosuj do siebie w kreatorze CV LiveCareer.

Stwórz CV teraz

Urlop macierzyński

Przysługuje mamom nowo narodzonych dzieci. Jego wymiar to 20 tygodni (lub więcej w przypadku ciąży mnogiej). Matki zatrudnione o pracę po porodzie muszą go wykorzystać.

Zobacz nasze poradniki na ten temat: Urlop macierzyński - wniosek, ile trwa, wysokość zasiłku i Wniosek o urlop macierzyński i rodzicielski: wzór PDF.

Urlop tacierzyński

To potoczna nazwa niewykorzystanej przez matkę części urlopu macierzyńskiego. Może obejmować maksymalnie 6 tygodni. 

Przeczytaj też: Urlop tacierzyński: ile trwa, czym różni się od ojcowskiego i Wniosek o urlop tacierzyński — wzór PDF i porady.

Urlop ojcowski

To nie to samo co urlop tacierzyński. Obejmuje zaledwie dwa tygodnie i przysługuje każdemu świeżo upieczonemu tacie na opiekę nad maluchem, jednak tylko w ciągu 12 miesięcy od dnia narodzin dziecka.

Zobacz nasze poradniki na ten temat: Urlop ojcowski: wniosek, ile dni, ile płatny, kto płaci, ZUS oraz Wniosek o urlop ojcowski: wzór [+PDF] i omówienie.

Urlop rodzicielski 

Tym razem coś i dla mam i dla ojców. Urlop rodzicielski można wziąć po zakończeniu macierzyńskiego. Wynosi 41 lub 43 tygodnie, a rodzice muszą się nim podzielić.

Zobacz: Urlop rodzicielski: ile trwa, ile płatny, dla ojca, wniosek.

Urlop bezpłatny

Chociaż w Kodeksie pracy znajdziesz informację, że urlop wypoczynkowy i inne rodzaje urlopów zasadniczo są płatne, to gdy wyczerpiesz przysługujący Ci wymiar urlopu, za zgodą pracodawcy możesz wziąć dodatkowe wolne bez pobierania pensji. Bezpłatny jest również nowy urlop opiekuńczy w wymiarze 5 dni, o którym napisaliśmy wyżej.

Przeczytaj też: Urlop bezpłatny: ile dni, dla kogo, co z ubezpieczeniem? i Wniosek o urlop bezpłatny - wzór [+PDF], uzasadnienie.

Urlop dla poratowania zdrowia

Przysługuje nauczycielom, którzy przepracowali co najmniej 7 lat i zmagają się z problemami zdrowotnymi w związku ze swoim zawodem. 

Zobacz również: Urlop dla poratowania zdrowia — wniosek, jakie choroby, Sabbatical leave, czyli urlop sabatowy oraz Bon turystyczny: wniosek ZUS, jak pobrać, do kiedy.

Twój list motywacyjny napisze się sam — jeśli skorzystasz z kreatora listu motywacyjnego LiveCareer. Wybierz profesjonalny szablon, odpowiedz na kilka prostych pytań, a program jednym kliknięciem wygeneruje dla Ciebie profesjonalny list do pracy.

Stwórz list motywacyjny teraz

Przejdź do kreatora listu

Zobacz też wzór listu motywacyjnego dla swojego zawodu.

Mam nadzieję, że teraz wszystkie kwestią związane z urlopami są dla Ciebie jasne. Jeśli nie, koniecznie zostaw komentarz pod artykułem. Chętnie Ci pomogę.

Jak sprawdzamy treści na LiveCareer?

Nasz zespół sprawdził ten artykuł pod kątem zgodności z procesem redakcyjnym LiveCareer.pl. Dzięki temu porady naszych ekspertów są spójne z aktualnymi standardami i trendami w pisaniu CV oraz listów motywacyjnych. Zaufało nam już ponad 10 milionów kandydatów, którym pomogliśmy zdobyć wymarzoną pracę. Przygotowanie każdego z artykułów jest poprzedzone uważną analizą dostępnych raportów i badań, aby nasze treści odpowiadały na aktualne potrzeby rynku pracy.